goed spul

Bewust bellen

Elke twee jaar een nieuwe smartphone. Dat is normaal, want de levenscyclus van veel elektronische apparatuur wordt expres kort gehouden. Terwijl de productie van elektronica gepaard gaat met erbarmelijke werk- en leefomstandigheden. Dat kan anders,

bewijst bijvoorbeeld Fairphone. 

Bewust bellen

Elke twee jaar een nieuwe smartphone. Dat is normaal, want de levenscyclus van veel elektronische apparatuur wordt expres kort gehouden. Terwijl de productie van elektronica gepaard gaat met erbarmelijke werk- en leefomstandigheden. Dat kan anders,

bewijst bijvoorbeeld Fairphone. 

Elektronica onnodig op de stortplaats

Jaarlijks gaan er wereldwijd anderhalf miljard smartphones over de toonbank. Tegelijkertijd gooien consumenten miljoenen apparaten weg. Je kunt kapotte onderdelen niet vervangen. Maar wil je dat wel? Want door de voortdurende nieuwe ontwikkelingen zijn apparaten snel achterhaald. De afdankertjes worden soms gerecycled, maar dat is een ingewikkeld proces, dus eindigen ze vaak op stortplaatsen. Dat is doodzonde van de hergebruikwaarde. Elektronica bevat immers waardevolle ertsen en mineralen, die in steeds beperktere voorraden op aarde aanwezig zijn.

Conflictgrondstoffen

De metalen en mineralen in je mobieltje worden onder slechte omstandigheden gewonnen. Vaak is de winning schadelijk voor natuurgebieden. Of leidt tot oorlogen om wie de macht heeft over de kostbare grondstoffen. Mijnwerkers worden uitgebuit en kinderarbeid is aan de orde van de dag. Een van de ergste gebieden is het Afrikaanse Congo. De groene heuvels van Oost-Congo zijn rijk aan mineralen als coltan, wolfraam, goud en tin – gebruikt voor bijvoorbeeld televisies, telefoons en laptops. De bevolking is straatarm. Van de natuurlijke hulpbronnen profiteren vooral rebellengroepen en het Congolese leger. Zij financieren er hun conflicten mee over wie de macht heeft over de mijnen én de wegen om de mineralen te exporteren.

De menselijke tol van onze elektronica

Veel smartphones bevatten kobalt, dat vooral wordt gebruikt in de accu’s. Meer dan de helft daarvan komt uit Congo. Een vijfde van alle kobalt dat Congo exporteert, wordt in mijnen in Zuid-Congo met de hand opgegraven door mijnwerkers. In 2015 kwamen daarbij ongeveer tachtig mijnwerkers om het leven, blijkt uit cijfers van Amnesty International. Maar het echte dodental is onbekend omdat veel ongevallen niet worden aangegeven en de lichamen in de groeven achterblijven.

Naar een duurzame productieketen

Een elektronicabedrijf heeft misschien wel tweeduizend verschillende bronnen van grondstoffen. Het weet vaak zelf niet eens waar alles precies vandaan komt. De eerste stap naar een duurzame oplossing is daarom transparantie in de productieketen van elektronische apparatuur. Een voorbeeld is de Amerikaanse Dodd Frank Act uit 2010. Die verplicht alle beursgenoteerde bedrijven in de Verenigde Staten te bewijzen dat hun grondstoffen niet uit Congo of omstreken komen.

Fairphone: een duurzame telefoon

Fairphone streeft naar verbetering van de manier waarop telefoons worden gemaakt, gebruikt en hergebruikt. Daarom zet het in op duurzaam ontwerp, eerlijke materialen, goede werkomstandigheden en recycling. Enkele jaren geleden won Fairphone met dat idee de ASN Bank Wereldprijs. Sindsdien heeft het grote stappen gezet. Dankzij crowdfunding met ruim tienduizend inschrijvers kon de Fairphone 1 worden gemaakt. Sinds 2015 is de Fairphone 2 te koop.

Modulair ontwerp

Er komt niet elke twee jaar een nieuwe versie van de Fairphone 2. Hij wordt telkens een stukje beter, zodat je er jaren mee vooruit kunt. Dat is mogelijk doordat de Fairphone 2 de eerste modulaire smartphone is. De hardware wordt regelmatig geüpgraded en kan worden vervangen wanneer het je schikt. Iedereen kan ’m zelf uit elkaar halen om onderdelen te vervangen. Bijvoorbeeld het moederbord, de batterij, de 8-megapixel OmniVision-camera, de koptelefooningang, het laadpunt en het 5-inch full-hd-scherm. Alles wat je nodig hebt, is een schroevendraaier. In combinatie met regelmatige software-updates – binnenkort een update naar Android 6 – zorgt dit ervoor dat de telefoon met je meegroeit. En dus niet langzaam achterop raakt, zoals een reguliere smartphone.