Hoe dat zit leggen we je hier uit
Brazilië
Verenigde staten
China
Sojateelt neemt wereldwijd meer dan 100 miljoen hectare land in beslag, een gebied zo groot als Frankrijk, Duitsland, België en Nederland bij elkaar. In Brazilië vindt het grootste deel van de sojateelt plaats in de Cerrado, een gebied met waardevolle bossen en savannes. Door soja-expansie staat dit gebied onder druk. Maar ook het Amazone-regenwoud wordt bedreigd. Voor de bouw van de plantages worden veel bossen gekapt, alleen al in de Amazone zo’n 600.000 hectare per jaar. Zo zorgt de sojateelt voor allerlei problemen: ontbossing, uitputting van de bodem en vervuiling van het water door bestrijdingsmiddelen en kunstmest.
Soja is een belangrijk product voor de economie van een aantal Zuid-Amerikaanse landen, maar de grootschalige productie heeft veel negatieve effecten voor kleine boeren en de plaatselijke bevolking. Lokale kleinschalige voedselproductie en werkgelegenheid verdwijnen doordat grote sojabedrijven grond van kleine boeren opkopen. Voor de mensen die werken in de sojateelt spelen problemen als slechte arbeidsomstandigheden en onderbetaling.
En welke impact heeft de sojateelt op het millieu?
Bij de omzetting van bos en andere natuurlijke begroeiing in landbouwgrond, komen veel broeikasgassen vrij. Dat komt omdat bos veel meer biomassa bevat dan landbouwgrond; bomen nemen veel meer CO2 op dan sojaplanten. En plantaardig materiaal dat in de bodem zit, komt in aanraking met zuurstof als de grond omgewoeld wordt en gaat dan rotten: daarbij komt CO2 vrij. Wereldwijd zorgt dit proces voor zo’n 10 procent van alle broeikasgassen die wij mensen uitstoten.
Ook zorgt de ontbossing naar landbouwgrond voor verlies van veel biodiversiteit. Uit de European Soy Monitoring opgesteld door IDH, IUCN en Profundo blijkt dat slechts 13% van de geïmporteerde soja in de Europese Unie ontbossingsvrij is en 22% aan de FEFAC richtlijnen voldoet.
In de sojateelt worden steeds meer bestrijdingsmiddelen gebruikt: er wordt meer soja verbouwd; en het onkruid wordt steeds meer resistent voor de bestrijdingsmiddelen; daarnaast ontstaan er nieuwe schimmelziektes. Bestrijdingsmiddelen vervuilen de bodem en het (drink)water. Voor de besproeiing van de enorm grote soja-akkers worden vaak vliegtuigen ingezet. Daardoor komen bestrijdingsmiddelen ook buiten de akkers terecht en wordt de plaatselijke bevolking ook blootgesteld aan het gif.
Is er ook verantwoorde soja?
Hoe weet ik dat de juiste soja producten koop? Zijn er ook keurmerken?
Dit keurmerk kun je tegenkomen op sojadrank. Het is een internationaal keurmerk dat ...
Je kunt ook letten op het logo voor biologische landbouw: het groene blaadje...
Waar staat ASN Bank in de ‘sojadiscussie’?
ASN Bank is een van de initiatiefnemers van de werkgroep van financiële instellingen voor het onderwerp biodiversiteit. De internationale afdeling binnen deze werkgroep – geleid door ASN Bank expert duurzaamheid Roel Nozeman – focust op ontbossing. Uit het CDP-rapport (Carbon Disclosure Project, 2017) blijkt dat de vooruitgang door grote bedrijven op het onderwerp ontbossing heel minimaal is. CDP vroeg 1100 van de grootste bedrijven hoe zij ontbossing proberen te stoppen. Van de bedrijven die reageerden (272) geeft 72% aan dat zij zich inzetten voor ontbossing. Maar slechts 13% van hen heeft hiervoor een lange termijn, tijdsgebonden nulontbossingscommitment.
De herkomst van soja in producten is voor slechts 12% te traceren. In deze keten is wereldwijd te weinig transparantie in hoeverre de soja verantwoordelijk is voor ontbossing en impact op lokale bevolking.
ASN Bank en de ASN beleggingsfondsen beleggen niet direct in sojaproducenten, maar er is wel indirecte betrokkenheid – bijvoorbeeld via grote bedrijven als Unilever. Het expertisecentrum duurzaamheid van ASN Bank gebruikt onder andere de Script-tool van Global Canopy om ontbossingsrisico’s in de beleggingsportefeuille te vinden.